Nieświadomość

Nieświadomość – termin oznaczajacy treści, zjawiska, emocje, czynności, procesy psychiczne, będące nieuświadomione, niedostępne dla ego. Traktowana jest również jako składowa psyche, jaźni. Według Junga nieświadomość jest procesem, a „odniesienie „ja” do treści nieświadomości wywołuje właściwą przemianę czy też rozwój psyche. […] Nieświadomość bowiem chce zarówno dzielić, jak i łączyć […] chce wejść w świadomość, aby dotrzeć do światła, a zarazem sama sobie w tym przeszkadza, ponieważ wolałaby raczej pozostać nieświadomą.” W sensie granicznym, ostatecznym, z definicji nie świadoma, tj. wykraczająca poza jurysdykcję świadomości i nie można jej przeto umieścić w „polu” czy „sferze” świadomości, albo innymi słowy bezpośrednio doświadczyć jej „świadomościowo”. W momencie, kiedy nieświadomość „staje się” świadoma, to i przestaje być już nieświadomością; nie jest już zatem tym, co było „celem” naszego poznania. Nieświadomość z definicji „jest” albo „nie-jest” i nie może być „mniej” lub „bardziej” (pomijając fakt, że jest w sensie ostatecznym nieobejmowalna, a co za tym idzie i niepoznawalna), a jednak tendencja do skalowania jej nasilenia pojawia się w koncepcji Junga, kiedy mówi on o różnym stopniu dostępności jakiegoś materiału nieświadomego dla „ja”. „Im silniejsza i bardziej niezależna staje się świadomość – a wraz z nią świadoma wola – tym głębiej na dalszy plan spychana jest nieświadomość.” Jung wyróżnił przy tym dwa rodzaje nieświadomości: nieświadomość indywidualną i nieświadomość zbiorową. (w cudzysłowach C.G. Jung / pozostałe A.Kuźmicki)